Kara Avrupası Hukuk Sistemi

A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi

“Kara Avrupası” veya “Kıta Avrupası” deyiminden İngiltere hariç Avrupa anlaşılır. “Kara Avrupası hukuku” terimiyle de kastedilen, büyük ölçüde Roma hukuku kaynaklı olan, Fransız, Alman, İtalyan, İsviçre, İspanyol vs. hukuk sistemleridir. Hukuk devriminden sonra Türk hukuk sistemi de bu sisteme dahil olmuştur. Kara Avrupası hukuk sisteminin başlıca özellikleri şunlardır:
1. Tedvin Edilmiştir.- Kara Avrupası hukuk sisteminde hukuk tedvin edilmiştir. Tedvin, yazısız halde bulunan kuralların, yazılı hâle getirilip derlenip kanunlarda toplanması demektir. Kara Avrupası ülkelerinde medenî hukuk alanındaki kuralların derlendiği medenî kanunlar, borçlar hukuk kurallarının derlendiği borçlar kanunları, ticaret hukuku kurallarının derlendiği ticaret kanunları vardır.
2. Yazılıdır.- Kara Avrupası hukuk sisteminin başlıca özelliği kurallarının büyük ölçüde yazılı olmasıdır. Bu sistemde hukukun biçimsel kaynakları esas itibarıyla anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik gibi yazılı kurallardan oluşur. Örf ve adet bu hukuk sisteminde hukukun tamamlayıcı kaynağı durumundadır. Kara Avrupası hukuk sisteminde, hukukun yaratıcısı, içtihat yoluyla mahkemeler veya örf ve âdet yoluyla toplum değil; yasama organları (meclisler)dir.
3. İçtihadî Nitelikte Değildir.- Kara Avrupası hukuk sisteminde içtihat hukukun ancak yardımcı kaynağıdır. İçtihat örnek alınan mahkeme kararı demektir. Kural olarak bir mahkemenin kararı kendisini ve bir üst mahkemenin kararı alt mahkemeyi bağlamaz. Yani belli bir olayda belli bir karar veren mahkeme, benzer bir olayda tamamen başka bir karar verebilir. Keza bir alt mahkeme belli bir olayda üst mahkemenin aynı olayda belli bir şekilde verdiği kararı izlemeyebilir.
4. Özel Hukuk-Kamu Hukuku Ayrımı Vardır.- Kara Avrupası hukuk sisteminde, hukuk, kamu hukuku ve özel hukuk olarak ikiye ayrılır. Bu ayrımın ne olduğunu biraz sonra göreceğiz.
5. Yargı Ayrılığı Vardır.- Kara Avrupası hukuk sisteminin en önemli ayırıcı özelliklerinden birisi de yargı ayrılığının olmasıdır. Kara Avrupası hukuk sistemine mensup ülkelerde mahkemeler, adlî yargı ve idarî yargı olmak üzere en az iki ayrı düzen oluşturur. Yargı ayrılığı ve birliği sistemini aşağıda ikinci ünitede ayrıca göreceğiz.